Barbie is een kaskraker, maar vooruitgang van vrouwen in filmindustrie stagneert

In de bioscopen is Barbie een daverend succes. Het is de eerste keer dat een film van een vrouwelijke regisseur meer dan een miljard dollar opbrengt. Tegelijk stagneert de vooruitgang van vrouwen in de filmindustrie, concluderen onderzoekers van de University of Southern California (USC) in een nieuwe studie.
De onderzoekers keken naar de rolverdeling in films die tussen 2007 en 2022 uitkwamen. Van elk jaar beoordeelden ze de honderd meest populaire films op inclusiviteit en representatie. Ze berekenden onder andere het percentage vrouwen met een sprekende rol, vrouwen in hoofdrollen en rollen gespeeld door acteurs van kleur.

Man spreekt twee keer zo vaak
Mannen kwamen in de populairste films bijna twee keer zo vaak aan het woord als vrouwen, blijkt uit het onderzoek. In 2022 hadden vrouwen zo’n 35 procent van alle sprekende rollen, slechts 5 procent meer dan in 2007. Wel verdubbelde het aantal films met vrouwen in de hoofdrol. Van de honderd populairste films in 2022 hadden 44 een vrouw in de hoofdrol. In 2007 waren dat er 20. Achter de schermen is volgens de onderzoekers weinig vooruitgang geboekt. Iets minder dan 9 procent van de populairste films is geregisseerd door een vrouw. Dat percentage is ongeveer gelijk aan dat van 2008.”Het is duidelijk dat de filmindustrie niet bepaald gemotiveerd is om de castingprocessen voor meisjes en vrouwen te verbeteren”, zegt onderzoeker Stacy L. Smith, drijvende kracht achter het project. Ze noemt de resultaten teleurstellend.

Miljardendindustrie
De resultaten verbazen mediawetenschapper Willemien Sanders van de Universiteit Utrecht niet. “Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is in de hele samenleving een probleem. De filmindustrie is daar geen uitzondering op.”
De commerciële aard van de Amerikaanse filmindustrie is volgens Sanders een van de redenen voor de aanhoudende ongelijkheid. “Er gaan miljarden om in die industrie. Werken met vrouwen wordt gezien als een risico en die nemen filmstudio’s liever niet.” Dat risico heeft volgens Sanders te maken met nieuwe gezichten: studio’s werken graag met mensen die al langer in de industrie werkzaam zijn. En dat zijn vaak mannen. Ook weegt volgens de onderzoeker het idee mee dat er geen publiek is voor verhalen van en over vrouwen. “Maar dat is er absoluut wel.”

Wereldbeeld
Het is belangrijk dat er iets verandert, vindt Sanders. “Mensen baseren hun wereldbeeld voor een groot deel op wat ze zien in de media. Als dat beeld niet-inclusief is, is je wereldbeeld dat ook niet.” Sanders zegt dat het belangrijk is dat mensen zich kunnen herkennen in de acteurs die ze zien.
Zelf deed Sanders onderzoek naar ongelijkheid in de Nederlandse filmindustrie en daarbij zag ze dezelfde trends als in de VS. “Ook in Nederland krijgen vrouwen minder rollen, maar daar is de ongelijkheid eigenlijk nog het minst te zien. Vooral achter de schermen gaat het hier bij veel functies bar slecht.”